ANKARA – CHP Genel Lider Yardımcısı Veli Ağbaba, CHP Milletvekilleri Orhan Sarıbal, Ömer Fethi Gürer, Nihat Yeşil, Burcu Köksal, Cengiz Gökçen, Özkan Yalım, Turabi Kayan, Çetin Arık, Süleyman Girgin, Hasan Baltacı ile birlikte Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ (TÜRKŞEKER) önünde basın toplantısı gerçekleştirdi.
Toplantıda şeker fabrikalarının özelleştirilmesi sonrası şeker fiyatlarında yüzde 400’lere varan artışlar yaşandığını söz eden CHP’li Ağbaba, “Böyle giderse 50 liraya dahi şeker alamayacağız, ülkeyi şekere muhtaç edecekler” dedi. Ağbaba açıklamasında şunları söyledi:
ŞEKER FİYATINDAKİ YÜKSELİŞ DURDURULAMIYOR, İTHALAT DA İŞE YARAMADI: Her gün yeni bir artırım haberiyle güne başlıyoruz. Evvelden bir esere artırım geldiğinde aylarca konuşulurdu, haber olurdu. Artık “zam gelmeyince” haber oluyor. Eser fiyatı şayet artmamışsa vatandaş da şaşırıyor. Geçtiğimiz hafta şekere artırım yapıldı. Ağzımızın tadı kaçtı. Şekere bu yıl içerisinde; Mart ayında yüzde 31, Haziran ayında yüzde 36 ila yüzde 66 oranlarında artırım yapıldı. Son bir yılda; şekerin kilosu 5,9 TL’den 26 TL’ye, Türkşeker’de çuvalı 200 liradan 810 liraya, özel kesimde de 1.200 TL’ye kadar yükseldi. Nisan ayında marketlerdeki toz şekerin fiyatı 12 ile 15 TL ortasında değişiyordu. Artık ortalama şeker fiyatları 26 liraya kadar yükseldi. Şeker fiyatlarındaki artışın önüne geçmek için Türkiye 24 yıl sonra A kotasından birinci defa şeker ithal etmeye başladı fakat yapılan şeker ithalatı da fiyata tahlil olmadı.
ŞEKER FİYATI BİR YILDA YÜZDE 440 ARTTI!: Şeker satış fiyatı bir yılda 5,9 TL’den 26 TL’ye kadar çıktı. Bu ne demek: yüzde 440 oranında artış demek! 4 kart artmış! Çiftçiden şeker pancarını 420 liradan aldınız, 1100 liraya küspeyi sattınız, insafsızlar. Ayrıyeten önümüzdeki günler çok daha fazla fiyat artışlarını bekliyoruz. Zira geçen sene çiftçiden 470 liraya alınan pancarın fiyatı bu yıl 1450 liraya yükseltildi. Bu önümüzdeki sene direkt şeker fiyatlarına yansıyacak ve şekerin kilo fiyatı 50 liraları aşacak demektir. Yurt dışında fiyatlar düşerken bizde yüzde 400’leri geçen artışlar yapılıyor. İki gün evvel imgeleri çıktı. Vatandaş ucuz şeker için 2,5 saat kuyrukta bekliyor.
ŞEKERDEKİ FİYAT ARTIŞLARININ TEK SEBEBİ YANLIŞ TARIM SİYASETLERDİR: 51 vilayetinde şeker üretilen ülkemizde bu fiyatlar niçin bu kadar artıyor? Kamuoyuna tekrar tekrar hatırlatmakta yarar var! Şeker fiyat artışlarının en değerli nedeni: Özelleştirme. Özel bölüm piyasaya eser vermeyerek piyasada kıtlığa sebep olmuş ve fiyatları yükseltmiştir. Türkşeker’i de fiyat artışına zorlamıştır. Fiyat artışlarının tek sebebi tarım politikalardır! Tarımdaki özelleştirme süreci, açık bir peşkeş hikayesidir. Ülkemizdeki şeker fabrikaları 2008 yılında fabrikalar özelleştirme kapsamına aldı. Fabrikalar, 2008-2018 yılları ortasında 4 defa satılmak istendi, satılamadı. 2018 yılında ise 25 şeker fabrikasından 10’unu özelleştirildi. Bu devirde Bor, Çorum, Kırşehir, Erzincan, Erzurum, Turhal, Afyon, Alpullu, Elbistan, Muş, Yozgat, Ilgın, Kastamonu ve Burdur Şeker Fabrikaları, iktidara yakınlığıyla bilinen isimlere adeta peşkeş çekildi. Bu fabrikalara ilişkin pahalı yerler yok kıymetine parsel parsel satıldı ve satışlar hala devam ediyor. Bakın daha evvelki gün Ankara ve Kütahya’daki iki taşınmazın satışına onay çıktı.
SARAY 13 GÜNLÜK HARCAMASIYLA ŞEKER FABRİKALARININ TÜM ZİYANINI KARŞILABİLİRDİ: Özelleştirme yapılırken münasebet olarak “Kalite artacak, fiyatlar düşecek, çalışanların durumu iyileştirilecek” demişlerdi. Bunların tam aksi oldu. Pekala fiyatlar düştü mü yüzde 400 arttı. Türkşeker’e ilişkin şeker fabrikaları satılırken fabrikaları teker teker gezerek ‘şeker vatandır, vatan satılmaz’ demiş, özelleştirmenin yaratacağı sonuçları halkımıza anlatmıştık. Ortadan kısa mühlet geçtikten sonra özelleştirmenin can yakıcı sonuçlarını yaşamaya başladık. Devletin resmi sayılarına nazaran, şeker fabrikalarının 2016 ziyanı 76 milyon liraydı. Tıpkı yıl saray 650 milyon TL ve 1 milyar 650 milyon TL örtülü ödenek harcaması yaptı. Yani devletin resmi kesin hesaplarıyla kıyaslanırsa, sarayın 13 günlük harcaması şeker fabrikalarının tüm ziyanını karşılayacak durumdaydı. Şeker Fabrikaları özelleştirilmeden evvel 2,5 milyon beşere (işçi ve üretici) iş ve aş sağlıyordu. Lakin kamuya ilişkin şeker fabrikalarının özelleştirilmesi, nedeniyle Türkiye’de hem ekim alanı hem de üretim çok düştü. Şeker pancarı üreticilerinin büyük bir kısmı da üretimden koparıldı.
FABRİKALARDA ÇALIŞAN PERSONELLERE VERİLEN KELAMLAR TUTULMADI: Hükümet satılan fabrikalardaki taşeron çalışanlara dilerlerse 5 yıl çalışma garantisi dilerlerse diğer kurumlara geçiş şeker hakkı sağlanacağını duyurmuştu. Fakat satışların akabinde işten atmalar başladı. Bölümü gerçekleşen fabrikalarda binlerce personel işten atıldı, bir kısmı da zorla emekliliğe sevk edildi. Fabrikaların satışı üretici sayısının azalmasına, çalışanların işsiz kalmasına, halkın ve esnafın şekere ulaşımın zorlaşmasına nihayetinde şeker fiyatlarının artmasına sebep oldu. Fabrikayı özelleştirenler yaptıklarıyla gurur duyabilirler.
ŞEKER FABRİKALARI SATILMADI, PEŞKEŞ ÇEKİLDİ: Şeker piyasasının yüzde 64’ünü özel bölüm, yüzde 36’sını TÜRKŞEKER’de kalan fabrikalar elinde bulunduruyor. Piyasanın büyük kısmını elinde tutan özelleştirilen fabrikalar stok yapıyor, istedikleri formda şeker fiyatlarıyla oynuyor. Ayrıyeten kamu stoklarını özel fabrikalar alarak fiyatları istediği üzere yükseltiyor. 2018 yılına kadar bünyesinde 25 şeker fabrikasını barındıran Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin yıllık şeker üretim kapasitesi 2 milyon 36 bin tondan, 2018 yılında 10 şeker fabrikasının özelleştirilmesi ile birlikte yıllık 1 milyon 176 bin ton’a, günlük pancar sürece kapasitesi ise 114 bin 200 ton’dan 66 bin ton’a düştü.
ŞEKER ÜRETEN ÇİFTÇİ SAYISI 106 BİNDEN 78 BİNE DÜŞTÜ: Bakan Kirişçi sorularımıza verdiği cevapta şunu söylüyor. Şeker pancarı üreten çiftçi sayısı: Özelleştirmenin yapıldığı 2018-2019 devrinde 106 bin 237 çiftçi iken, bu sayı 2020-2021 yılında 93 bin 812’ye, 2022-2023 pazarlama yılında ise 78 bin 755 çiftçiye düşüyor. Çiftçi sayısı her geçen yıl daha da azalmış. 4 yılda yüzde 25 oranında çiftçi sayısı düşmüş. Şeker pancarı stratejik bir eserdir. Şeker fabrikaları Cumhuriyet için bir fabrikadan daha ötesiydi. Zira, Türkiye’de şeker fabrikaları yalnızca şeker üretmez. Pancardan küspe, melas, alkol ve şeker elde edilir. Bu fabrikalar tıpkı vakitte fabrika üreten fabrikalardır. Toplumsal tesisleri örnek tesislerdir. Etraflarında kooperatifler örgütlenir, pancarın küspesi yem olur ve hayvancılık gelişirdi. Bakın pandemide alkol kıtlığı oldu, dezenfektan üreten firmalar alkol bulamadı. Şeker bu kadar kritik bir eser. Cumhuriyet, o fabrikalardan yola çıkarak tarımdan, kooperatife, hayvancılıktan bankacılığa kadar bir sistem kurmuştur. Şeker fabrikaları yalnızca üretim yapmaz, kuruldukları kentlerin kültürel, toplumsal ve fizikî yapılarının gelişmesine çok önemli katkıları olurdu. Artık hepsi ithal firmalara, yandaşlara devredildi. Kaybeden 84 milyon, kazanan ise bir avuç rantiyeci oldu.
ŞEKER FABRİKALARININ SATIŞ KIYMETİ, ŞEKER İTHALİNE BİLE YETMİYOR: Bu yılki 400 bin ton şeker ithalatına ödenecek para en az 320 milyon dolar olacak. Kırşehir Şeker Fabrikası 48 milyon dolara, Yozgat Şeker Fabrikası 40 milyon dolara, Niğde-Bor Şeker Fabrikası 49 milyon dolara, Çorum Şeker Fabrikası 76 milyon dolara, Turhal Şeker Fabrikası 82 milyon dolara satıldı. Hepsini toplayınca lakin 295 milyon dolar ediyor. Sattığımız fabrikaların paralarının üzerinde 25 milyon dolar daha koyarsak bu yıl için gereksinimimiz olan şekeri ithal edebiliyoruz. Şeker fabrikalarını satıp yurtdışından şeker ithal etmek için üzerine bir de para vermenin akılla mantıkla izahı var mıdır?
GÖZÜNÜ RANT BÜRÜMÜŞ BİR İKTİDARLA KARŞI KARŞIYAYIZ: Cumhuriyetin birinci yıllarında ana telaffuz, ekmeğimizi kendi unumuzdan yoğurmak, şekerimizi kendi pancarımızdan almak, bezimizi kendi pamuğumuzdan dokumaktı. Şeker muhtaçlığının daha çok ithal edilerek karşılandığı, küçük atölyelerde az sayıda üretimin yapıldığı 1925’lerde yabancı sermayeye ve ithalata bağımlı bir iktisattan kurtulup kendi kendine yeten bir ülke olma gayesindeki Türkiye’de şeker üretimi o vakitlerin en kıymetli gündemiydi. Bugün geldiğimiz evrede, gözünü para bürümüş bir iktidarın vurdumduymaz, savurgan ve rant odaklı siyaseti yüzünden ele güne muhtaç bir ülke olduk.
TÜRKŞEKER, ERDOĞAN’IN İKİ DUDAĞI ORTASINDA: TÜRKŞEKER, Varlık Fon’unda, yani Erdoğan’ın iki dudağı ortasında. “Bu fiyatlar niçin bu kadar artıyor” diye sorduğumuzda Bakan Nebati, fiyatın artmasını geçtik “fiyatlar dünyaya nazaran daha düşük” diye cevap veriyor. Bir nevi fiyatların daha da artacağının “müjdesini” veriyor. “Şeker bin bir eserde kullanılıyor, fiyatlara müdahale edin” diyoruz. Bakan karşılık veriyor, “serbest piyasa var, özgür piyasa kurallarına karışamayız” diyor. Özelleştirenler bunlar, paravan bir şirket kurup kamunun şekerini bunlara peşkeş çekenler bunlar, fiyatı artıranlar bunlar, sorunca “serbest piyasa” diyen de bunlar. Hangi ülkede, hangi hür piyasada şeker fiyatı yüzde 300 küsür artmış? Bir tane örnek ülke var mı? Yok! Özgür piyasanın canına okudunuz.
PARAVAN ŞİRKETLERLE KAMUDAN ŞEKERİ UCUZA ALIP VATANDAŞA DEĞERLİYE SATIYORLAR: Gübre fiyatları, mazot fiyatları, hayat pahalılığı derken çiftçiyi yok ettiler. Şeker fabrikalarını özelleştirerek üretim ölçüsü da düşürüldü. Ülkeyi ithalata mecbur ettiler. Yerli çiftçi kan ağlıyorken, kazanan kim? Kazanan Varlık Fonu aracılığıyla, paravan şirketlerle kamudan şekeri ucuza alıp değerliye vatandaşa satan yandaşlar! Kaybeden esnaf, kaybeden üretici, kaybeden çalışanlar, kaybeden yediden yetmişe zamlanan eserleri alan vatandaş, üç beş rantçı kazanacak diye ülkeyi, ekonomiyi, geleceğimizi yok ettiler.
ŞEKER FABRİKALARI DAİMA ZİYAN EDİYOR: Merkezi İdare Bütçe istatistiklerinin Eylül ayı dataları de açıklandı. Türkiye Şeker Fabrikalarına bu yılın birinci 9 ayında devletin bütçesinden verilen borç tam 1 milyar 850 milyon TL. Kurumu daima ziyan ettiriyorlar. Stoktaki şekeri ucuza, paravan TURKŞEKER’e verince malum elde bir şey kalmamış. Daima ziyan ediyorlar. Bu tablo, dört bir yanında pancar ekilen, dünyanın en kaliteli şekerinin üretildiği Türkiye’yi şekere muhtaç hale getiren maharetsiz tarım siyasetinin bir sonucudur.
BUGÜN 26 LİRAYA ALDIĞIMIZ ŞEKERİ, YARIN 50 LİRAYA ALAMAYACAĞIZ: Biz CHP olarak uyarıyoruz. Bu tarım siyasetiyle çiftçiyi doğduğuna pişman eden AKP, bu türlü giderse ülkeyi yakında şekere de muhtaç hale getirecek. Bu biçimde devam ederse ve müdahale edilmezse şeker fiyatları çok daha fazla yükselecek. Bugün 26 liraya aldığımız şekeri, yarın 50 liraya alamayacağız. Şekerin fiyatının yükselmesi çok sayıda besin eserinin de zamlanmasına sebep olacak, hatta binlerce ton pancar üretilen ülkede şeker karaborsaya düşecek. Varlık içinde yokluk yaşayacağız.
SATILAN ŞEKER FABRİKALARINI KAMULAŞTIRACAĞIZ: Teknoloji üretmeyen bir ülkede özelleştirmelerle; halkın yoksulluğu, gelir dağılımında adaletsizlik, artırım, enflasyon ve işsizlik da artacak. Birileri varlıklı olurken vatandaş tekrar fakirleşecek. 2018’den bu yana uyarılarımızda daima haklı çıktık. Şeker fabrikalarını satan vatana ihanet etmiştir. Bu fabrikalar tekrar milletin malı olacak. Keyfe nazaran şeker satan, şeker stoklayan cezalandırılacak. Biz iktidarımızda satılan fabrikaları da kamulaştıracağız. Bundan sonra da şekere ait yanlış siyasetleri, rantçılığı ifşa etmeye devam edeceğiz. (DUVAR)